تجاوز‌غیر‌قانونی
دفاع مشروع وقتی مصداق پیدا میکند که در مقابل تجاوز غیر قانونی یا غیر عادلانه باشد در برابر تجاوز غیر قانونی، اعمال به ظاهر تعرض آمیزی وجود دارد که مبنای ان دستور مقام‌صلاحیت دار ویا حکم‌قانون است مانند جلب ودستگیری بزهکار ویا تحمیل کیفر به محکوم علیه .که به موضوع تجاوز غیر قانونی در صدر ماده ۱۵۷ ق.م.ا مصوب ۱۳۹۲ نیز اشاره شده است که مقرر می دارد 《مقاومت در برابر قوای انتظامی و دیگر ضابطان دادگستری در مواقعی که مشغول انجام وظیفه خود باشند، دفاع محسوب نمی شود…….》
نکته
مقنن در مواردی استثناء قرار داده است که دفاع در برابر مامورین جایز است که به حکم ماده ۱۵۷ ق.م.ا مصوب ۱۳۹۲ که مقرر می دارد
《هرگاه ماموران انتظامی وضابطان دادگستری از حدود وظیفه خود خارج شوند و حسب ادله و قرائن موجود خوف آن باشد که عملیات آنان موجب قتل، جرح، تعرض به عرض یا ناموس یا مال گردد،دفاع جایز است.》
پس بنا بر این دفاع در مقابل ماموران قوای دولتی زمانی مشروع است که شرایط ذیل را دارا باشد:
::قوای دولتی از حدود وظایف خود خارج شوند.
:بر حسب دلایل وقرائن قوی بیم آن باشد که رفتار مجرمانه ای مانند قتل ،جرح، تعرض به عرض یا ناموس ویا مال به وقوع بپیوندد.
شرایط مشروع بودن دفاع از دیگران
گاهی ممکن است شخصی برای دفاع از دیگران رفتار مجرمانه‌ای انجام بدهد. درصورتی می‌توان این دفاع را مشروع دانست که علاوه‌بر شرایط ذکرشده یکی از عوامل زیر نیز وجود داشته باشد:
- دفاع شونده از نزدیکان دفاع‌کننده باشد؛
- مسئولیت دفاع از او (دفاع‌شونده) برعهده‌ی دفاع‌کننده باشد؛
- دفاع‌شونده نتواند از خود دفاع کند؛
- دفاع‌شونده از دیگران تقاضای کمک کند یا در وضعیتی باشد که امکان کمک گرفتن از دیگران را نداشته باشد.
