ناصر نصیری فیروز
خسارت معنوی و تقویم آن به پول
بحث، راجع به ضرر وارده به نفس و حقوق معنوی افراد است. می خواهیم بدانیم وقتی ضرری به حیثیت و یا نفس و شرف انسان وارد می شود، آیا می توان این ضرر را جبران نمود؟
بحث، راجع به ضرر وارده به نفس و حقوق معنوی افراد است. می خواهیم بدانیم وقتی ضرری به حیثیت و یا نفس و شرف انسان وارد می شود، آیا می توان این ضرر را جبران نمود؟ البته مسأله جبران خسارت معنوی تازگی ندارد چه این مسأله از دیرباز یعنی از هنگامی که شرف و حیثیت جزء سرمایه معنوی انسان بشمار آمده مطرح بوده و لطمه به شرف و حیثیت شخص همواره جایگاه مهمی داشته است. تحقیق حاضر نگاهی اجمالی به این مسأله می باشد، و با توجه به عنوان تحقیق خسارت معنوی و قابل تقویم بودن آن به پول ، بخش اول از این تحقیق را اختصاص می دهیم به خسارت معنوی و در بخش دوم قابل تقویم بودن خسارت معنوی به پول را پی می گیریم. فصل اول از بخش نخست اختصاص دارد به تعاریف و انواع خسارت معنوی، ابتدا به تعریف خسارت معنوی از نظر حقوقی و فقهی می پردازیم، تا دریابیم، تعریف ضرر معنوی از نظر حقوقی با تعریف فقهی آن تفاوتی دارد یا خیر؟
و برای اینکه مطالعه تطبیقی داشته باشیم در حین تعریف، به نظریات حقوقدانان خارجی نیز می پردازیم. سپس نگاهی به انواع خسارت معنوی خواهیم داشت و چگونگی هر نوع از انواع خسارت معنوی را توضیح می دهیم. فصل دوم راجع است به خسارت معنوی در قوانین موضوعه، نخست خسارت معنوی در قوانین ایران را پی می گیریم و خواهیم دانست آیا قانونگذار ایران به این مسأله توجه داشته یا خیر؟ به همین منظور قوانین اساسی، مدنی، جزائی و قانون مسئوولیت مدنی را تجزیه و تحلیل می کنیم. متعاقب این مسئله خسارت معنوی در قوانین خارجی را بررسی خواهیم کرد. و به ذکر قوانین چندین کشور خواهیم پرداخت تا ببینیم در حقوق تطبیقی چه نگرشی به این مسئله وجود دارد؟ به این علت برای نمونه نگاهی به قوانین فرانسه، آلمان، سوئیس، مصر، لبنان و تونس خواهیم داشت.
بخش دوم این تحقیق راجع است به قابل تقویم بودن خسارت معنوی به پول که در فصل اول نظریات مختلف در این باره را بررسی خواهیم کرد در این گذر ابتدا نظر فقهاء را ارزیابی کرده تا دریابیم آیا فقهاء این مسئله را قبول دارند یا خیر؟ و بعد نظریات حقوقدانان را بیان می کنیم و عقاید مخالفین و موافقین را مستدلاً توضیح خواهیم داد. سپس می پردازیم به نظریات حقوقدانان خارجی در این باره، تا حدود و ثغور عقاید آنها را مشخص کنیم و نگرشی به نظریات موافقین و مخالفین و چگونگی رویه قضائی آن کشورها خواهیم داشت. فصل دوم مربوط است به شرائط و آثار و احکام قابل تقویم بودن خسارت معنوی به پول. برای این منظور نخست شرائط ضرر قابل جبران را بررسی کرده تا دریابیم آیا هر ضرری را می توان جبران نمود یا اینکه باید شرائطی خاص داشته باشد؟ و متعاقباً چگونگی مطالبه و طرق ترمیم و میزان خسارت معنوی را بررسی می کنیم و خواهیم دید که به چه صورت زیان دیده می تواند مطالبه خسارت کند و این مطالبه به چه صورتهائی جبران و ترمیم خواهد شد و میزان آن به چه اندازه می باشد.
