نفقه فرزند و نحوه پرداخت نفقه

نفقه فرزند و نحوه پرداخت نفقه

نفقه اولاد بر عهده پدر است. پس از فوت پدر یا عدم قدرت او به انفاق به عهده اجداد پدری است، با رعایت الاقرب‌ فالاقرب؛ در صورت ‌نبودن پدر و اجداد پدری و یا عدم قدرت آن ها نفقه بر عهده مادر است.
هر گاه مادر هم زنده و یا قادر به انفاق نباشد با رعایت الاقرب فالاقرب به عهده اجداد و جدات مادری و جدات پدری واجب‌النفقه است و اگر چند نفر از ‌اجداد و جدات مزبور، از حیث درجه اقربیت مساوی باشند، نفقه را باید به حصه متساوی تادیه کنند.

نفقه فرزندان

دعوای مطالبه نفقه اولاد و فرزندان از جمله ثمرات طلاق زوجین محسوب می­ شود؛ بدین صورت که در صورت طلاق زوجین و دارا بودن فرزندی نابالغ، زوج بنا بر حکم ماده­ ۱۱۹۹ قانون مدنی که بیان می‌دارد «نفقه­ اولاد بر عهده­ پدر است …» می­ بایست نفقه فرزندان تحت تکفل خویش را ماهیانه پرداخت کند. ماده ۱۲۰۴ ق. م در بیان نفقه فرزندان تحت تکفل پدر مقرر می­ کند «نفقه اقارب عبارت است از: مسکن و البسه و غذا و اثاث البیت به قدر حاجت با در نظر گرفتن درجه استطاعت منفق»

حضانت فرزند تا 7 سال چه پسر یا دختر با مادر می باشد و نامبرده مکلف به پرداخت هزینه های فرزند مشترک در حد عرف می باشد. نفقه فرزند پسر تا 18 سال و دختر تا مادام که  ازدواج نکرده باشد به عهده پدر است.

چنانچه فرزند ذکور بعد از سن 18 سالگی تحصیلات عالیه را ادامه دهد مخارج و هزینه تحصیلی با پدر است.

اگر پدر نفقه فرزند را پرداخت نکند و مستطیع هم باشد قانونگذار تا 6 ماه حبس حداکثر برای پدر در نظر گرفته است که در ماده 22 قانون حمایت خانواده از 3 ماه و یک روز تا پنج ماه و پنج روز و در ماده 642 قانون مجازات اسلامی اسبق از 3 ماه و یک روز تا یک سال حبس تعیین نموده بود. لکن در قانون حمایت خانواده مصوب سال 1391 میزان حداکثر مجازات را تا 6 ماه تعیین نموده است

حتی نپرداختن نفقه فرزندان ناشی از تلقیح مصنوعی و یا کودکان تحت سرپرستی هم مشمول مجازات این ماده است.

نفقه فرزند تنها شامل موارد نام برده شده در قانون نیست

نکته­ دیگر عدم حصری بودن مواردی است که پرداخت نفقه برای آن‌ها از سوی پدر لازم می­ باشد. بدین معنا که قانون صرفاً با آوردن مثال­هایی قصد حصری نمودن موارد آن را نداشته و ممکن است به این موارد هزینه­ تحصیل فرزندان، کلاس­های خصوصی و همانند این‌ها اضافه گردد.

مادر می‌تواند برای دریافت نفقه فرزندان تحت حضانت خود به دادگاه مراجعه کند

ممکن است فرزندان غیربالغ تحت حضانت مادر بوده و پس از مدتی زوج از پرداخت نفقه فرزندان خویش خودداری کند. در این صورت مادر می ­تواند برای مطالبه نفقه فرزند خویش به طرفیت پدر دادخواست مطالبه نفقه ارایه نماید. براساس قاعده­ فقهی «اذن در شیء اذن در لوازم آن نیز هست» وقتی قانون، حضانت را به مادر واگذار می­ کند، نفقه نیز که جزء لوازم ضروری حضانت است از سوی ایشان قابل مطالبه است و ایشان دارای سمت قانونی جهت اقامه دعوی می ­باشد.

همچنین توافق زوجین بعد از طلاق ملاک عمل است. زیرا اگر حکم طلاق بر این اساس باشد که مادر حضانت فرزند و مخارج او را تقبل نموده باشد همین امر جاری است.

لکن اگر مادر بعد از طلاق بپذیرد که فرزندان را نگهداری کند و نفقه را پدر بدهد همین شرط جاری و ساری است.
در صورت توافق نفقه با اتفاق نظر والدین تعیین می گردد و در صورت عدم توافق با مراجعه به شورای حل اختلاف می توان آن را مطالبه نمود که شورا موضوع را به کارشناس دادگستری ارجاع می دهد و کارشناس با بررسی کامـل موضوع به میزان نفقه را تعیین می نماید.

نفقه فرزند نامشروع

فرزند نامشروع که حق نفقه ندارد. زیرا ممکن است منتسب به پدر نباشد و یا بدون رعایت موازین شرعی و قانونی فرزند تولد گردد که لازمه پرداخت نفقه اثبات نسب بوده و اگر موارد دیگری وجود داشته باشد که توافق تولد فرزند به یکی از آن دو نفر (زن و مرد) در صورت تولد تعلق گیرد. ملاک رأی دادگاه است.

نفقه فرزندخوانده

فرزند خوانده اگر از طریق امور سرپرستی با رعایت شرایط و قانون و احکامی که از طریق مقام قضائی به فردی اعطاء شده باشد کماکان پدر یا برحسب مورد مادر باید مطابق سایر فرزندان نسبت به پرداخت نفقه وی اقدام نماید.

وکیل پایه یک ایلام جعفرجعفرزاده