یارانه نقدی جزئی از نفقه است

یارانه نقدی ، جزئی از نفقه زوجه بوده و به وطور مستقل در دادگاه قابل مطالبه نیست.

● مقدمه

هنوز بیش از دو هفته از اجرای قانون هدفمند کردن یارانه ها نگذشته که مراجع قضائی به ویژه دادگاههای خانواده با دعوا و شاید هم ادعایی جدید روبرو شده اند که ظاهرا راه حل مناسبی برای آن در نظر گرفته نشده است و آن دعوا همانا مطالبه سهم یارانه زوجه از زوج می باشد . بر اساس قانون سرپرست خانوار در حالت عادی همسر خانواده [یعنی زوج ] بوده و علی الحساب مبلغ واریزی نیز به حساب وی واریز می شود . حال باتوجه به اینکه برخی همسران به دلائل مختلف از جمله اختلافات خانوادگی در مفارقت از هم زندگی می کنند یکی از دغدغه های همسران و فرزندان ایشان با توجه به افزایش قیمت ها دریافت این یارانه ها است که علی الظاهر فعلا در خصوص آن راه حلی پیش بینی نشده و صرفا با صدور حکم طلاق از سوی دادگاه است که میتوان آنها را ازدایره سرپرستی زوج خارج و به آنان مجال داد تا فرم دریافت یارانه را به صورت جداگانه امضا و ثبت نام نمایند . حال با عنایت به مراتب فوق این سئوال مطرح می گردد که اصولا یارانه واریزی حق کیست ؟ آیا این یارانه جزئی از نفقه است یا مبلغی است که علاوه بر نفقه در نظرگرفته شده و متعلق به تک تک افراد خانواده است ؟

● شرح مطلب

در بررسی مسئله با دو پاسخ کاملا متضاد روبرو هستیم . از یک طرف می توان چنین استدلال نمود که با توجه به اینکه مبلغ یارانه با توجه به تعداد افراد خانوار به حساب سرپرست خانواده واریزمی گردد مبلغ مذکور حق تک تک افراد خانواده بوده و سرپرست خانوار صرفا از جهت سرپرستی مبلغ را دریافت می دارد . فلذا در صورتیکه به هر دلیل خانواده در مفارقت از یکدیگر بسر می برند طرف دیگر می تواند سهم واریزی خود را از سرپرست خانواده مطالبه نماید و زوج حقی نسبت به سهم زوجه و یا فرزندان خانواده ندارد . از سوی دیگر ودر تضاد با این استدلال فوق می توان چنین استنباط نمود که با عنایت به این موضوع که هزینه های زندگی برعهده سرپرست خانوار یعنی زوج می باشد ، لاجرم این مبلغ متعلق به وی بوده ومی تواند بر طبق صلاحدید خود آن را درزندگی مشترک هزینه نماید . مضافا به اینکه اگر مبلغ مذکور را مابالتفاوت افزایش قیمت حامل های انرژی تلقی نماییم _که الحق چنین نیز میباشد _ با توجه به اینکه این حامل ها علی الاصول در محل زندگی مشترک مصرف می گردند ، هزینه آن نیز توسط سرپرست خانوار پرداخت خواهد شد .

علی ای حال با بررسی موضوع و اخذ وحدت ملاک از اصول حقوقی و روح مواد قانون هدمند کردن یارانه ها به نظر می رسد استدلال دوم منطقی تر بوده و به عدالت نزدیک تر باشد(۱) . فلذا به نظر میرسد مبلغ مذکور جزئی از نفقه تلقی شده و با توجه به اینکه نفقه در حالت عادی به عهده سرپرست خانوار یعنی زوج بوده، ایشان می بایست آن را در همان زندگی مصرف و هزینه نماید . لکن در صورتیکه حضور زوجه در منزل پدریا غیر منزل زوجه به سبب موجه قانونی و مورد تایید دادگاه بوده باشد مانند اینکه زن حق مسکن علی حده داشته یا بودن زن با شوهر موجب ضرر مالی یا بدنی یا شرافتی باشد ، از آنجا که نفقه وی در حالات فوق برعهد شوهر است ،کارشناس یا دادگاه می توانند در محاسبه نفقه و تعیین آن ، مبلغ یارانه پرداختی را نیزدر نظر بگیرند (۲)

● نتیجه گیری

به هر تقدیر آنچه محرزو مسلم است این است که مطالبه مبلغی تحت عنوان سهم زوجه از یارانه ها به صورت مستقل وجاهت قانونی نداشته و صرفا در قالب مطالبه نفقه و آن نیز مشروط به واجد الشرایط بودن زوجه به دریافت نفقه قابل مطالبه است والا زوجه ناشزه که حق نفقه ندارد به طریق اولی حقی بر دریافت این مبلغ نیز نخواهد داشت . مع ذالک می بایست درخصوص ثبت نام اشخاص رشید و بالغ که درکنار خانواده زندگی نمی کنند مانند فرزندان بالغ و مجرد نیز امکانی بر ثبت نام و بهره مندی از یارانه نقدی وجود داشته باشد .