حضانت، به زبان ساده نگاه داشتن طفل ، مواظبت ، مراقبت و تربیت او و تنظیم روابط او با خارج است.نگاهداری و مراقبت از کودک شامل موارد مختلفی همچون تعلیم آداب مختلف اجتماعی ، فراهم کردن فضای مناسب جهت تفریح ، بهداشت و آرامش او می شود. به طور کلی هر آنچه که کودک برای رشد و بالندگی بدان نیاز دارد در مقوله حضانت می گنجد.
بر اساس اصلاحیه قانون مدنی ، کودکانی که والدین آنها با هم زندگی نمی کنند اعم از دختر و پسر ، تا سن ۷ سالگی مادر نسبت به پدر در اولویت قرار دارد.
سابق بر اصلاحیه فوق ، مادر تا دو سالگی برای حضانت کودک در اولویت بود اما با اصلاح قانون مدت اولویت مادر تا ۷ سالگی کودکان افزایش یافته است. پس ازاین سن دختران تا ۹ سالگی و پسران تا ۱۵ سالگی ، تحت حضانت پدر قرار خواهند گرفت. پس از سن بلوغ یعنی دختران در ۹ سالگی و پسران در ۱۵ سالگی ، به طور کامل حق خواهند داشت که انتخاب نمایند با کدام یک از والدین تمایل دارند که زندگی کنند.
موردی که می بایست به آن اشاره شود آن است که اگر مادر در مدتی که حضانت کودک با اوست مبتلا به جنون شود یا ازدواج مجدد نماید ، حق حضانت با پدر خواهد بود. اما اگر حضانت از طریق توافق میان زوجین به مادر واگذار شده باشد ، صرف ازدواج مجدد مادر ، حق حضانت او را نسبت به کودک از بین نخواهد رفت.
در صورت فوت پدر ،حضانت طفل با مادر است . حال اگر مادر پس از فوت پدر ازدواج کند ،آیا جد پدری (پدر بزرگ طفل )می تواند حضانت را از مادر بگیرد ؟خیر
برابر قانون/ حضانت به مادر تعلق گرفته و ازدواج مادر در این حالت حق حضانت را از او سلب نخواهد کرد .
به دلیل مفقود بودن مرد، زن نمی توان تقاضای قیمومیت نماید ،
زیرا این حق تنها در صورت مرگ مرد است که به زن می رسد. اما پس از فوت پدر، حضانت به مادر می رسد. به هرحال به موجب قانون بعد از مرگ، حق حضانت در صورتی که پدر شهید یا متوفی شده باشد برعهده مادر است و نفقه فرزند یا فرزندان توسط کارشناس تعیین و به مادر اعلام می شود، اما مواردی مانند اجازه ازدواج یا خروج از کشور و یا خرید و فروش ملک با جد پدری بچه است.
برابر با ماده ۱۱۶۸ قانون مدنی نگهداری هم حق و هم تکلیف والدین است و برابر با ماده ۱۱۶۹ اصلاحی مصوب ۸/ ۹/ ۸۲ مجمع تشخیص مصلحت نظام، حضانت فرزند مشترک تا هفت سالگی با مادر است و پس از آن با پدر.
